„Relacje na huśtawce” to napisany w nurcie terapii schematu oraz ACT (Acceptance and Commitment Therapy – terapia akceptacji i zaangażowania) podręcznik do pracy własnej dla osób, które doświadczają powtarzających się problemów w relacjach międzyludzkich. Za sprawą pani Moniki z GWP miałem okazję zapoznać się z treścią „Relacji…” na dwa miesiące przed polską premierą. I bardzo szybko stałem się fanem tej książki. Skąd mój entuzjazm? O tym poniżej.
Dla kogo jest ta książka?
Jeśli zauważasz u siebie jakiś powtarzający się wzorzec trudności w relacjach (np. łatwo zranić cię, wzbudzić w tobie poczucie winy, masz skłonność do wycofywania się z relacji, nie jesteś w stanie zapanować nad emocjami, przyciągasz jakiś określony typ ludzi czy też doświadczasz innych powtarzających się problemów), to „Relacje na huśtawce” mogą być lekturą dla ciebie. Książka pomyślana jest w ten sposób, aby w każdym (no, może w prawie każdym) rozdziale były trzy elementy: porcja wiedzy, ćwiczenia oraz przykłady ilustrujące treść. Nie jest to książka do czytania na szybko, a raczej do spokojnej lektury, refleksji, ale przede wszystkim wykonywania kolejnych ćwiczeń.
Co znajdziesz w środku?
„Relacje na huśtawce” mają dać czytelnikowi wiedzę i narzędzia potrzebne do zdrowego funkcjonowania w relacjach. Realizując ten cel autorzy prowadzą nas przez kilka etapów:
- Zrozumienie przyczyn trudności interpersonalnych
- Nauka rozpoznawania „na gorąco” naszych wewnętrznych emocjonalnych pułapek
- Ukierunkowanie na zdrowe działanie
- Nauka praktycznych narzędzi pomagających radzić sobie w trudnych sytuacjach
Punktem wyjścia do zrozumienia przyczyn trudności w relacjach jest przedstawienie koncepcji wczesnych schematów. Autorzy pokazują, w jaki sposób schematy oraz nawykowe sposoby radzenia sobie z nimi w niszczący sposób wpływają na to, jak czujemy się z innymi ludźmi. Dają nam również możliwość zidentyfikowania własnych schematów (książka zawiera test pomagający je określić). Gwoli ścisłości dodam tutaj, że bazą jest starsza, znana między innymi z „Programu zmiany sposobu życia”, lista schematów, okrojona dodatkowo o schemat podatności na zranienie. W efekcie w „Relacjach…” zetkniecie się z opisem 10 schematów, a nie 18, jakie obecnie się wyróżnia. U osób zaznajomionych z tematyką schematów może to budzić początkowo zamęt, ale na potrzeby książki jest to zupełnie wystarczający podział.
Następnie na scenę wkracza uważność (ang. Mindfulness), którą autorzy przedstawiają jako sposób na lepsze poznanie siebie oraz narzędzie umożliwiające identyfikację działania schematów na bieżąco, w momencie ich aktywacji. To mocny punkt książki, ponieważ zwykle aktywacja schematów dzieje się poza świadomością, a my orientujemy się kiedy już jest za późno. Rozpoznanie schematów w momencie ich aktywacji daje nam możliwość dokonania świadomego wyboru: widzę co się dzieje – czy chcę iść drogą schematu, czy poszukać nowej?
W szukaniu nowej drogi ma pomóc nam wiedza oraz ćwiczenia pozwalające określić własne wartości oraz podejmować działania w zgodzie z nimi. Tak, to już nie terapia schematu, a ACT, bardzo klarownie i sensownie porządkujący przejście od niezdrowych zachowań do kierowania się wewnętrznymi wartościami i zdrowego działania mimo różnych wewnętrznych blokad.
Na te ostatnie też znajdziecie sporo sposobów. Kolejne rozdziały poświęcone są radzeniu sobie z bolesnymi myślami i emocjami, które będą pojawiać się przy próbach działania „po nowemu”. Autorzy zapoznają nas z koncepcją defuzji, czyli sztuki obserwowania własnych myśli. Ma to pozwolić działać w zdrowy, zgodny z wartościami sposób nawet jeśli w tle nasze schematy biją na alarm.
Ostatnie cztery rozdziały stanowią domknięcie procesu zmiany: dostajemy w nich możliwość zsyntetyzowania dotychczasowej wiedzy i przećwiczenia jej w ukierunkowanym na przełamywanie schematów działaniu, zapoznajemy się z koncepcją akceptacji bolesnych emocji i cierpienia jako elementu życia oraz dostajemy jeszcze jedną podpowiedź odnośnie tego, jak zdrowo komunikować się.
„Relacje na huśtawce” okiem terapeuty
Pokazany w książce proces zmiany jest w wielu punktach podobny do tego, z którym mamy do czynienia przychodząc na terapię schematu. Treść bazuje na dwóch nurtach terapeutycznych o udowodnionej naukowo skuteczności. Widzę duże możliwości zastosowania tej książki zarówno jako narzędzia do pracy własnej, jak i wsparcia procesu psychoterapii.
Kiedy dostalam powiadomienie od Pana o tej ksiazce zamowilam ja nastepnego dnia. I musze przyznac ze to bardzo przydatne narzedzie do rozpoznawania i radzenia sobie ze schamatami. Chociaz jestem dopiero w polowie tej ksiazki moge ja wszystkim polecic!
Świetny blog! Czytam go pierwszy raz, ale na pewno nie ostatni.
Trafiłam tutaj przypadkowo, wyszukując w sieci zagadnienia znajdującego się właśnie w opisywanym tytule i naprawdę polecam książkę osobom, które zauważają, że w ich życiu pewne zachowania czy sytuacje to coś powtarzalnego, ale niekoniecznie pożądanego. Ciesze się, że trafiłam na Pańskiego bloga właśnie teraz, ponieważ 10 schematów zawartych w książce mogę rozszerzyć o dodatkowe, dobrze opisane przez Pana. „Normalnie” nie napisałabym komentarza na blogu, więc to przykład na to, że połową sukcesu zmiany siebie i swoich relacji jest świadomość istnienia tych schematów, a drugą połową trudna i żmudna, ale ogromnie satysfakcjonująca praca nad ich przełamywaniem ? Pozdrawiam!