„Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi” – trzecia fala kontra schemat wadliwości

Schemat wadliwości potrafi mocno zatruwać życie. Godzi przede wszystkim w samoocenę sprawiając, że trudno jest akceptować siebie i myśleć o sobie dobrze. Konsekwencją jest cała gama zachowań służących poradzeniu sobie z uczuciami wywołanymi przez schemat: od podkreślania własnych sukcesów i umniejszania innych, przez skrajną uległość chroniącą przed odrzuceniem, po unikanie bliskości z lęku przed tym, że inni zorientują się z jak „uszkodzoną” osobą mają do czynienia. Paradoksalnie każda z tych prób może wzmacniać schemat wadliwości i w efekcie zwiększać podatność na depresję. Dlatego bardzo ucieszyła mnie informacja, że GWP planuje wydać po polsku napisany w nurcie terapii schematu i ACT podręcznik do pracy własnej dla osób posiadających ten schemat. I oto mamy książkę „Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi”, którą Psychowiedza objęła patronatem.

Dla kogo jest ta książka?

Dla osób, których bolesne doświadczenia z dzieciństwa sprawiły, że rozwinął się w nich schemat wadliwości. Jeśli trudno ci myśleć o sobie dobrze, nie umiesz przyjmować komplementów zaś brak pochwał odbierasz jako krytykę, to jest to książka dla ciebie. Jeśli przez fatalną samoocenę lecisz czasem w otchłań depresji – tym bardziej warto po nią sięgnąć.

„Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi” to książka napisana w formie poradnika z ćwiczeniami. Jej podstawą są dwa świetnie uzupełniające się nurty terapeutyczne: terapia schematu oraz terapia akceptacji i zaangażowania. Efektem jest treść osadzona mocno w tak zwanej trzeciej fali, czyli rozwijanego w różnych nurtach terapeutycznych podejścia do zdrowia psychicznego, w którym duży nacisk kładzie się na całościowe spojrzenie na osobę – jej historię, wewnętrzne procesy, kontekst w jakim funkcjonuje itp. Terapie zaliczane do trzeciej fali charakteryzują się wysoką skutecznością. Mamy więc solidną bazę do zmiany schematu wadliwości i wynikających z niego problemów. Zobaczmy jaki pomysł na jej wprowadzenie w życie mają autorzy.

Co znajdziesz w środku?

Początek książki można zawrzeć w tak lubianym przeze mnie sformułowaniu „po pierwsze: zacznij go zauważać”. Podróż ku zmianie zaczynamy od zapoznania się z charakterystyką schematu wadliwości. Następnie przechodzimy do rozdziału zawierającego kwestionariusze pozwalające lepiej określić problemy, z jakimi mamy do czynienia. Dopełnieniem jest rozdział opisujący typowe strategie radzenia sobie ze schematem oraz wynikające z nich trudności w różnych obszarach życia.

Teren rozpoznany, czas na zmiany! Na scenę wkracza więc terapia akceptacji i zaangażowania. Dokładnie w tej kolejności – czwarty rozdział traktuje bowiem o tym jak zaakceptować związany ze schematem wadliwości emocjonalny ból. To ważne, ponieważ unikanie zapisanych w schemacie emocji wpycha nas w błędne koło strategii radzenia sobie. Tylko jak bezpiecznie je przyjąć? Pomoże w tym opisana w kolejnym rozdziale uważność. Przedstawione tam sposoby pracy pomogą znieść emocjonalny ból oraz rozwinąć umiejętność identyfikowania działania schematu wadliwości tu i teraz.

Dalej przechodzimy do zaangażowego działania. Kierunek wyznaczą wartości (rozdział szósty), a nauka różnych sposobów oddzielania myśli od towarzyszącego im ładunku emocjonalnego (defuzja – rozdział siódmy) ułatwi wytrwanie w działaniu. Kolejne trzy rozdziały wzmocnią ten proces. Nauczysz się z nich:

  • jak znaleźć balans między unikaniem a słynnym „poszerzaniem sfery komfortu (czyli ekspozycją – rozdział ósmy),
  • w jaki sposób bezpiecznie mierzyć się ze wstydem i smutkiem (rozdział dziewiąty),
  • …oraz jak nauczyć się zdrowego samowspółczucia (rozdział dziesiąty).

Czy zostało coś jeszcze? Oczywiście! Ostatni rozdział poświęcony jest zapobieganiu nawrotom. Tak niestety w życiu bywa, że zdrowe radzenie sobie wymaga więcej zasobów niż nieprzystosowawcze schematy. Dlatego mając gorszy czas w życiu możesz zauważać, że twój umysł wraca na stare ścieżki. Dobrze mieć coś w zanadrzu na takie sytuacje.

Podsumowanie

„Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi” to książka bardzo praktyczna. Nie ma tam zbędnych treści. Jest za to konkretny program jak krok po kroku uwolnić się od schematu wadliwości. Czy sensowny? Doświadczenie terapeutyczne podpowiada mi że tak. Ale najlepiej sprawdzić to na własnej skórze.

Matthew McKay, Michael Jason Greenberg, Patrick Fanning, „Wybrakowani, bezwartościowi, wadliwi. Zmień autodestrukcyjne przekonania dzięki technikom terapii schematów oraz ACT”. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2022.


Podoba Ci się to, co robię?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej bądź wesprzeć moją pracę – sprawdź mój profil na Patronite!

Możesz też docenić moją pracę stawiając mi wirtualną kawę.

Subskrybuj
Powiadom o
guest

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

0 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
Pokaż wszystkie komentarze