Poszukiwanie akceptacji/uznania – przykłady z życia

Poszukiwanie akceptacji/uznania to schemat, który uzależnia nasz psychiczny komfort od opinii innych osób. Pożądanym dobrem może być uzyskanie ze strony innych akceptacji bądź też wywarcie odpowiedniego wrażenia i zdobycie uznania. Poddając się działaniu tego schematu będę szukać akceptacji bądź uznania. Unikając związanych z nim emocji mogę starać się unikać ludzi, na których aprobacie mi zależy. Radząc sobie przez nadmierną kompensację mogę z kolei robić rzeczy z góry skazane na dezaprobatę. Poniżej znajdziecie przykłady działania każdego z tych trzech stylów radzenia sobie ze schematem poszukiwania akceptacji/uznania.

Poddanie się schematowi – historia Cezarego

Początek szkoły był dla Cezarego wyzwaniem. Jego rodzice byli nauczycielami w jedynej podstawówce w okolicy. Ojciec pełnił tam funkcję dyrektora i nauczyciela fizyki. Matka uczyła geografii i miała opinię surowej i wymagającej. Tak więc Czarek nie był tam anonimowym dzieckiem. Wprost przeciwnie – już na starcie był na „podwójnym cenzurowanym”. Często czuł na sobie oceniający wzrok nauczycieli. Podobnie obserwowali go rówieśnicy. Nauczyciele oczekiwali, że jako syn dyrektora będzie świecić przykładem. Rówieśnicy natomiast sprawdzali, czy równy z niego chłopak. Jedni chcieli wzorca do naśladowania, drudzy łobuziaka. Czarkowi zaś zależało na akceptacji jednych i drugich. W końcu gdyby w nauce coś poszło nie tak, rodzice daliby mu do wiwatu. Gdyby zaś był zbyt grzeczny i ułożony, nie miałby z kim bawić się na podwórku. Dlatego starał się zachowywać tak, by dostawać aprobatę jednych i drugich.

Dorosły Cezary został na uczelni. Pracuje tam jako adiunkt. Lubi pracę ze studentami i dba o to, by go lubili. Chętnie też zgłasza się do różnego rodzaju przedsięwzięć badawczych, zarówno w ramach własnej katedry, jak też międzywydziałowych czy międzyuczelnianych. Mówią o nim doktor Czaruś. Jest to coś więcej, niż tylko zdrobnienie od imienia. Ludzie wokół widzą, jak silny jest w nim odruch oczarowywania innych i szukania aprobaty. Traktują to z życzliwością, bo poza tym jest solidnym naukowcem i dydaktykiem. Nie wiedzą jednak, ile go to kosztuje. Czarek ma za sobą dwa poważne epizody depresji, jest też bliski uzależnienia się od alkoholu. Presja związana z „dowożeniem” różnych projektów na czas oraz odruch ukrywania własnych słabości czy obszarów niewiedzy powodują, że w pogoni za budowaniem odpowiedniego wizerunku Czarek zaniedbuje własne potrzeby emocjonalne.

Unikanie schematu – historia Agaty

Rodzice Agaty rozstali się tuż przed szóstymi urodzinami dziewczynki. Tata szybko odnalazł szczęście w nowym związku. Mama nie pozbierała się po tym ciosie. Chciała mieć idealne życie i idealną rodzinę. Nie wyszło. Uznała więc, że skoro jej się nie udało, to powinna zainwestować swą energię w odpowiednie pokierowanie wychowaniem Agaty. Kierowała więc odrabiając z nią lekcje, zapisując na różne zajęcia dodatkowe, dopingując na konkursach. Agata nie miała kiedy być dzieckiem. Miała do wyboru spełnianie tych wszystkich oczekiwań albo łzy matki. A wobec nich była bezbronna. Był jeszcze tata i dwójka dzieci jego nowej partnerki. Agata czuła się od nich gorsza. One miały jej ojca na co dzień, ona tylko w co drugi weekend. Dlatego starała się mu przypodobać. Ale ojciec żył we własnym świecie i niespecjalnie szukał z nią kontaktu. Szukanie jego akceptacji niosło tylko bolesne uczucia.

Dorosła Agata nie utrzymuje kontaktu z rodzicami. Ojciec nigdy go nie szukał, choćby wychodziła dla niego ze skóry. Matka za to miała zawsze lepszy pomysł na życie Agaty. Agata znosiła to do momentu, w którym matka kazała jej się rozstać z chłopakiem, z którym się wtedy spotykała. Twierdziła, że ta relacja źle wpływa na jej szanse na stypendium. To było dla Agaty za dużo. Odcięła się od matki. Teraz żyje sobie sama, z dala od rodziców. Robi karierę w korporacji. Z jej samozaparciem i odruchem spełniania oczekiwań innych to całkiem łatwe. Ma jedynie problem z tym, że czasem za dużo myśli. Zastanawia się, czy zachowała się odpowiednio w rozmowach bądź czy odpowiednio dobrze wypadła na spotkaniach. Rozmyślanie to jej zmora. Ma też w zespole dwie osoby, które chyba za nią nie przepadają. Stara się więc jak najmniej z nimi widywać, bo potem znów będzie rozmyślać.

Nadmierna kompensacja – historia Wawrzyńca

Wawrzyniec od zawsze czuł się inny. Wychował się w małej miejscowości. Ludzie żyli tam skromnie. Jego rodzina – wprost przeciwnie. Ojciec miał fabrykę i mnóstwo pieniędzy. Wawrzyniec widział przepaść między swoją rodziną a innymi. Ubogie domki i ich wielka willa. Niewielkie gospodarstwa i ich ogromny, wypielęgnowany ogród. Znoszone ubrania i ich markowa odzież. Rówieśnicy zazdrościli mu dobrobytu. On im – swobody. Chciał ich akceptacji i towarzystwa, ale miał wrażenie, że bardziej od niego samego interesują ich jego drogie zabawki czy basen w ogrodzie. Czuł się przez to jak dodatek do majątku ojca. Był mądrym dzieckiem i szybko zauważył, że spełniając oczekiwania innych ginie jako osoba, a staje się po prostu synem milionera. Za to gdy zrobi na odwrót – dopiero wtedy interesują się nim naprawdę. I tak zaczęła się jego punkowa przygoda. Powyciągane stare swetry, dziurawe i poplamione jeansy, tanie wina pite z rówieśnikami w krzakach za podstawówką…

Dorosły Wawrzyniec jest doktorantem na socjologii. Ojciec chciał, żeby wybrał jakiś kierunek biznesowy. On jednak woli badać rozwarstwienie klas społecznych. Ojciec chciał mu podarować nowe Porsche. On znalazł na giełdzie starego Fiata 125p, którego teraz restauruje w wolnym czasie. Cały Wawrzyniec – zawsze pod prąd. Dobrze mu z tym, choć czasem zastanawia się skąd ta kontestacja w nim. Taki po prostu jest? A może boi się, że bez tego zginie wśród stereotypów i oczekiwań?

Podsumowanie

Jako dziecko nauczycielki i dyrektora szkoły Czarek nie był anonimowy. Miał słuszne poczucie, że inni obserwują go i patrzą, jak się zachowa. Nikt nie zwracał uwagi na jego potrzeby. Liczyło się to, co pokazywał na zewnątrz. Miał też profity z zachowywania się w pożądany sposób (zadowolenie rodziców, sympatia rówieśników). W ten sposób jako nadbudówka do pierwotnej deprywacji emocjonalnej rozwijał się u Czarka wtórny schemat poszukiwania akceptacji. Wspólne działanie tych dwóch schematów sprawiło, że szukając aprobaty brał na siebie zbyt wiele, a czując się nieważnym nie umiał szukać wsparcia. W efekcie lubiany przez wszystkich doktor Czaruś ma swoją ukrytą stronę: kryzysy psychiczne w postaci depresji oraz skłonność do rozpuszczania bolesnych uczuć w alkoholu.

Porzucenie przez ojca oraz chora ambicja matki sprawiły, że Agata zaczęła myśleć, że sama w sobie nie zasługuje na miłość. Do ojca trudno było się „dobić”. Matka miała tylko warunkową akceptację. Co w takim razie robić? Agata szybko nauczyła się, że spełniając oczekiwania matki ma szansę zachować przynajmniej tę relację. Poszukiwanie akceptacji u Agaty rozwinęło się jako nadbudówka na leżące głębiej schematy wadliwości/wstydu („nie da się mnie kochać”) oraz opuszczenia (porzucenie przez ojca). I tu widać główną różnicę między schematami Agaty i Czarka. U Czarka schemat pozwalał zyskać dobre samopoczucie. U Agaty chronił przed przykrymi emocjami. Dlatego czując się wreszcie samodzielną i niezależną Agata zerwała kontakt z rodzicami – unikała w ten sposób przykrych uczuć powiązanych z jej schematem poszukiwania akceptacji. Schemat jednak jest w niej nadal. Aktywując się budzi również leżące głębiej schematy opuszczenia i wadliwości. Stąd zadręczanie się myślami, które dodatkowo motywuje do unikania wszystkiego, co budzi jej schemat.

Pierwotnym schematem Wawrzyńca była izolacja społeczna. Żyjąc na zupełnie innym poziomie, niż rówieśnicy, czuł, że od nich odstaje. Tak zresztą faktycznie było. Jak każdemu dziecku zależało mu na akceptacji z ich strony. Prostą drogą do jej uzyskania byłoby korzystanie z majątku rodziny. Ale to z kolei budziłoby jego schemat nie w pełni rozwiniętego ja. Czułby się dodatkiem do rodzinnej fortuny, a nie osobą. Dlatego zamiast iść tą drogą, wybrał pójść pod prąd. Punkowy outfit i lewicowe poglądy były czymś zupełnie innym, niż ludzie spodziewali się po nim. Szokował, ale też jednocześnie zyskiwał ich uznanie oraz miał poczucie, że jest odrębną jednostką, a nie jedynie synem swojego ojca.

Zobacz też: Lista 18 wczesnych schematów.


Podoba Ci się to, co robię?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej bądź wesprzeć moją pracę – sprawdź mój profil na Patronite!

Subskrybuj
Powiadom o
guest

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

0 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
Pokaż wszystkie komentarze